Życie ludzkie w swej istocie jest bardzo święte. Jednak staje się ono
dobre lub złe w zależności od towarzystwa, z jakim jest związane. Jeśli
trzyma się żelazo w kurzu, ono rdzewieje. Ale to samo żelazo po włożeniu
do ognia uwalnia się od rdzy, staje się miękkie i zaczyna błyszczeć.
Cząsteczki kurzu wzbijają się w niebo w towarzystwie wiatru, spadają
jednak w dół, spływając do rowów, kiedy zwiążą się z deszczem. Te
cząsteczki kurzu nie mają skrzydeł, żeby wzlatywać w niebo, ani nóg, aby
wskoczyć do rowów. Zarówno ich wznoszenie się, jak i upadek dzieje się
na skutek towarzystwa. Twoje dobro i zło zależy od rodzaju towarzystwa,
w jakim przebywasz.
Satsangatwe nissangatwam,
nissangatwe nirmohatwam,
nirmohatwe nisczalatattwam,
nisczalatattwe dżiwanmukti.
Dobre towarzystwo pomaga pozbyć się przywiązań.
Brak przywiązań uwalnia człowieka od złudzeń.
Wolność od złudzeń wiedzie do stałości umysłu.
Stałość umysłu zapewnia wyzwolenie.
Dobre towarzystwo czyni człowieka szlachetnym i boskim
Dobre towarzystwo czyni cię świętym i boskim. Natomiast złe - wywołuje
złe uczucia i myśli, które skłaniają do złych czynów. Dlatego człowiek
musi trzymać się dobrego towarzystwa i rozwijać swoje człowieczeństwo.
Dobre towarzystwo może wznieść człowieka do boskiego poziomu, podczas
gdy złe może zdegenerować go do poziomu zwierzęcia. Poziom zwierzęcy
znajduje się poniżej poziomu ludzkiego, zaś poziom boski - powyżej.
Ludzki poziom znajduje się pomiędzy tymi dwoma. Żeby wznieść się ponad
poziom ludzki konieczny jest wysiłek. Z kolei, żeby upaść poniżej
ludzkiego poziomu nie potrzeba żadnego wysiłku. Łatwo być złym, ale
trudno wznieść się na wyższy poziom. Choć może być to trudne, człowiek
powinien podejmować wysiłki, aby osiągnąć wyższe poziomy. Niestety,
dzisiejszy człowiek zadaje się ze złym towarzystwem, wskutek czego jego
dobre uczucia i czyny zmieniają się w złe i w końcu całe życie staje się
nieszczęśliwe.
Przyjaźnij się jedynie z osobami o dobrym charakterze
Twoje myśli są główną przyczyną wszystkiego. Stąd też powinieneś mieć
tylko szlachetne, święte, czyste i sensowne myśli. Jednak młodzi ludzie
żywią dzisiaj złe myśli, złe uczucia i dokonują złych czynów, a przez to
tracą swoją cenną młodość. Żelazo trzymane w kurzu rdzewieje i traci swą
wytrzymałość. Kiedy przejdzie próbę ognia, uwalnia się od rdzy i
odzyskuje wytrzymałość. W tym celu musi uwolnić się od kurzu. Czym jest
ten kurz? Niczym innym jak złymi uczuciami człowieka, powstającymi
wskutek złego towarzystwa. W złym towarzystwie człowiek nabywa wszelkich
negatywnych uczuć. Jakie jest twoje towarzystwo, takim się stajesz.
Dlatego mówi się: "Powiedz, jakie masz towarzystwo, a powiem ci, kim
jesteś". Nie ma nic złego w poświęcaniu czasu na to, żeby dowiedzieć
się, czy osoba, z którą chcesz się zaprzyjaźnić, jest dobra czy zła.
Jeśli będziesz miał wysoką pozycję w społeczeństwie, każdy będzie za
tobą biegał, wołając: witam, witam! Jeśli jednak stracisz swoją pozycję
i doświadczysz niepowodzeń, każdy będzie od ciebie uciekał. To nie jest
prawdziwa przyjaźń. Jaka przyjaźń jest zatem prawdziwa? Prawdziwym
przyjacielem jest ten, kto podąża za tobą jak cień, zarówno podczas
przyjemności, jak i bólu, zysku i straty. Kiedy zbiornik wodny jest
pełen, znajdują się w nim tysiące żab. Jeśli jednak zbiornik wyschnie,
nie będzie ani jednej żaby. Podobnie, jeśli będziesz miał dobrą pozycję
i wysoką rangę, każdy będzie chciał z tobą być. Nikogo jednak nie będzie
przy tobie w ciężkich czasach. Taka przyjaźń nie jest prawdziwą
przyjaźnią. Prawdziwy przyjaciel to ktoś, kto pozostaje z tobą w radości
i smutku, w powodzeniu i wobec przeciwności. Powinieneś przyjaźnić się
jedynie z osobami, które potrafią właściwie rozróżniać. Nie przyjaźnij
się z każdym, kto mówi do ciebie: cześć, cześć! To wielki błąd.
Powinieneś wiedzieć o pochodzeniu, nawykach, zachowaniu,
zdyscyplinowaniu oraz innych cechach osoby, z którą chcesz się
zaprzyjaźnić. Powinieneś też próbować dowiedzieć się, z kim ten człowiek
obcuje i jakie ma towarzystwo. Jeśli dowiesz się, że obraca się w złym
towarzystwie, nie powinieneś nawet na niego patrzeć. Jeśli powie do
ciebie cześć, powinieneś oddalić się od niego, mówiąc do widzenia,
ponieważ takie towarzystwo może wystawić na niebezpieczeństwo twoje
życie. Dziś studenci, na skutek współczesnej oświaty przyjaźnią się z
najróżniejszymi ludźmi. Ale tego nie można nazwać prawdziwą przyjaźnią.
Taka przyjaźń jest tymczasowa jak chmury przepływające po niebie.
Powinieneś ją ograniczyć tylko do tego, co niezbędne.
Charakter jest bardzo ważny dla studenta. Student bez dobrego charakteru
jest niczym żywy trup. Nigdy nie nawiązuj przyjaźni z ludźmi nie
mającymi dobrego charakteru. Brak charakteru indywidualnego to także
brak charakteru społecznego. A czy ktoś bez charakteru społecznego może
mieć charakter narodowy? Dlatego człowiek powinien mieć przede
wszystkim dobry charakter oraz rozwijać stałość widzenia i umysłu. Nie
powinno się nawet spoglądać na twarz kogoś, kto ma umysł chwiejny jak
wahadło zegara. Tacy studenci to bardzo źli chłopcy, z którymi nie
powinieneś wchodzić w żadną zażyłość. Inaczej sam staniesz się w końcu
zły. Nawiązuj przyjaźń jedynie z tymi, którzy są dobrzy. Jak już
powiedziałem, jeśli żelazo przebywa w pyle, traci swą wytrzymałość.
Żelazo to metal bardzo twardy i mocny. Jednak w kurzu traci moc. Włożone
w ogień staje się miękkie i wszystkie zanieczyszczenia zostają usunięte.
Kiedy staje się czyste i miękkie, można nadać mu dowolny kształt,
uderzając w nie młotem. Można z niego zrobić koło albo półksiężyc, nadać
mu dowolny kształt i przerobić we wszelkiego rodzaju narzędzia. Dobre
towarzystwo jest jak ogień, który oczyszcza serce, usuwając kurz
wszystkich nieczystości. Dopiero kiedy twoje serce będzie wolne od
wszelkich zanieczyszczeń, pokonasz swój smutek, zmartwienia i
cierpienie. Dopóki serce jest zanieczyszczone, nie może zajść w tobie
żadna przemiana.
Wykształcenie powinno prowadzić cię do celu życia
Każdy powinien przejść proces zwany samskar (oczyszczanie). Co oznacza
samskar? Samskar to uwolnienie się od nieczystości i pielęgnowanie
dobrych cech. Wiele jadalnych rzeczy jest wytwarzanych w swej naturalnej
postaci. Jemy ryż i wiele rodzajów nasion. Nie spożywamy ich wszakże w
postaci surowej, w jakiej zostały zebrane podczas zbiorów. Weźmy na
przykład ryż. Najpierw trzeba oddzielić ryż od chwastów, a potem usunąć
ryżową łuskę, żeby pozostał sam ryż, który trzeba ugotować. Dopiero
wtedy będzie zdatny do jedzenia. Podobnie oczyszcza się cenne metale,
takie jak złoto i srebro. Nie można ich używać w takiej postaci, w
jakiej pozyskuje się je z kopalni, są bowiem wówczas zanieczyszczone.
Trzeba je oczyścić poprzez włożenie w ogień oraz różnymi innymi
sposobami. Dopiero wtedy staną się cennymi metalami, z których można
wykonać różnorodne ozdoby. Oczyszczanie to proces, który jest zawsze
konieczny dla wszystkiego.
Oto tkanina. Najpierw jest w postaci surowej bawełny pomieszanej z
nasionami. Jeśli chce się z niej zrobić tkaninę, trzeba oddzielić
nasiona od bawełny, a z bawełny zrobić przędzę. Aby bawełna mogła stać
się tkaniną, musi przejść przez wiele procesów oczyszczania. Podobnie
człowiek może osiągnąć czystość jedynie dzięki oczyszczaniu. Wszystko,
co się dziś studiuje, ogranicza się jedynie do wiedzy książkowej.
Również wasze studia wymagają oczyszczania. Choćbyś był najbardziej
wykształcony, twoja wiedza jest bezużyteczna bez czystości.
Pomimo wykształcenia i inteligencji niemądry człowiek
nie pozna swego prawdziwego ja (jaźni),
a człowiek podły nie porzuci swych złych cech.
Współczesne wykształcenie prowadzi jedynie do argumentowania,
a nie do pełnej wiedzy.
Współczesne wykształcenie czyni cię zdolnym jedynie do argumentowania.
To nie jest cel wykształcenia. W wykształceniu nie chodzi jedynie o
napełnianie brzucha. Rolnictwo jest dla jedzenia, a kultura - dla
mądrości. Ty jednak żywisz złe myśli i uważasz, że wykształcenie jest
jedynie po to, żeby zarabiać na życie. Istnieją dwa rodzaje
wykształcenia - jedno jest dla życia, drugie jest dla zarabiania. Oprócz
zapewnienia środków do życia, oświata powinna także prowadzić cię do
celu życia.
Prowadzenie bezcelowego życia i jego ostateczny koniec nie są celem
życia. Powinieneś prowadzić doskonałe życie i dawać innym przykład, za
którym będą mogli pójść. Człowiek może umrzeć, ale jego ideały są zawsze
żywe. Dlatego wszyscy powinniście stać się doskonałymi studentami.
Ideały nigdy nie umierają - są nieśmiertelne. Przez całe pokolenia za
wysokimi ideałami będą szli inni ludzie. Dzisiaj jednak ludzie nie
wiedzą, co oznacza doskonałe życie. Zdobywają dobre stopnie i stają się
samolubni, uważając się za bardzo wykształconych. Dopóki jakaś osoba
będzie nękana przez ego, ostentację i zazdrość, będzie bezużyteczna dla
społeczeństwa. Społeczeństwo również nie będzie jej szanować. Głupiec
jest szanowany jedynie w swoim domu. Przywódca wsi jest szanowany tylko
w swej wiosce. Króla szanuje się w jego królestwie. Człowiek kulturalny
jest jednak szanowany wszędzie na świecie. Dlatego przede wszystkim
powinniście starać się przyswoić sobie wartości kulturalne i chronić
kulturę indyjską albo kulturę kraju, z którego pochodzicie. Oto
prawdziwy cel edukacji.
Szanuj swoich rodziców i służ im
Powinieneś utrzymywać swoje związki nie przeżywając niepokojów. Nie
musisz nienawidzić nikogo. Jednak dobierając przyjaciół musisz być
uważny. Lepiej w ogóle nie mieć przyjaciół niż przyjaźnić się z kimś
szalonym. Przyjaźnijcie się tylko z dobrymi ludźmi. Kto jest dobrą
osobą? Manasjekam waczasjekam karmanjekam mahatmanam - ci, których
myśli, słowa i czyny pozostają w doskonałej zgodności, są szlachetnymi
ludźmi.
Na przyjaciela powinieneś wybierać osobę obdarzoną
trikarana śuddhi (jedność myśli, słów i czynów). Nie powinieneś
natomiast nawet przechodzić blisko osoby, która myśli jedno, mówi
drugie, a postępuje bez żadnego związku z własną mową czy myśleniem.
Manasjanjat waczasjanjat karmanjanjat duratmanam - ci, którym brakuje
zgodności myśli, słów i czynów, są nikczemni. Prawdziwym człowiekiem
jest ten, kto zachowuje zgodność pomiędzy swymi myślami, słowami i
czynami. Próbuj stać się taką właśnie osobą. Właściwym przedmiotem
studiów ludzkości jest człowiek. Ludzie jednak dzisiaj nie przywiązują
wagi do tej szlachetnej zasady. Nie próbują zrozumieć uczuć innych
ludzi. Oto mały przykład. Przypuśćmy, że w rowie oddalonym siedem metrów
od ciebie jest jakiś pies. Jeśli będziesz szedł swoją drogą, nie
poświęcając mu uwagi, pies również nie zwróci na ciebie uwagi. Nawet się
nie podniesie. Ale jeśli podejdziesz doń blisko z kamieniem w dłoni,
natychmiast ucieknie. Pies jest w stanie poznać myśli człowieka,
natomiast człowiek nie próbuje poznać myśli i uczuć swoich bliźnich. Tak
więc człowiek stał się gorszy nawet od psa. Ale człowiek nie powinien
stawać się psem, powinien stać się Bogiem. Trzy litery tworzące [w
języku angielskim] dwa słowa - DOG [pies] i GOD [Bóg], są te same.
Jedyna różnica tkwi w tym, jak je uporządkujemy. Jeśli zaczniemy od D,
będzie to: DOG (pies), jeśli zaś zaczniemy od G, powstanie słowo: GOD
(Bóg). Takie rozróżnianie powinien rozwijać każdy sadhaka (aspirant
duchowy). Podejmujecie wiele duchowych praktyk, takich jak dżapa, tapa
(różaniec, pokuta) itd. Jednak nie są to prawdziwe praktyki duchowe.
Prawdziwą praktyką duchową jest poznawanie prawdy.
Ani przez pokutę, ani przez pielgrzymkę, ani przez zgłębianie pism,
ani też przez dżapę człowiek nie pokona oceanu życia.
Można to osiągnąć jedynie służąc pobożnym ludziom.
Powinieneś służyć szlachetnym ludziom. Szanuj swoją matkę, ojca, guru
oraz starszych ludzi i służ im. Żadna ilość duchowych praktyk, jakie
podejmujesz, nie może być uważana za prawdziwą sadhanę, o ile nie
słuchasz starszych i lekceważysz słowa rodziców. Nawet Bóg nie przyjmie
tego rodzaju praktyk duchowych. Jeśli będziesz ranił żyjące stworzenia,
a oddawał cześć Bogu, Bóg nie będzie zadowolony. Nade wszystko niech
będzie w tobie miłość do wszystkich żyjących stworzeń. Dopiero wówczas
pokochasz Boga. Iśwara sarwa bhutanam - Bóg mieszka wewnątrz
wszystkich stworzeń. Bóg jest obecny we wszystkich żyjących
stworzeniach. Powinieneś szanować szlachetnych ludzi z sercem pełnym
świętych uczuć. W społeczeństwie wszyscy są równi. Jednak dla własnego
dobra powinieneś trzymać się pewnych zasad. Na srejo nijamam wina -
bez dyscypliny nie może być pomyślności. Nie powinieneś utrzymywać
żadnych związków z ludźmi, którym brak charakteru i dobrych cech. Nie
szkodzi jednak okazywać szacunku wszystkim. Sarwa dżiwa namaskaram
keszawam pratigaczati - kogokolwiek pozdrawiasz, dociera to do Boga.
Celem oświaty jest krzewienie cnót w uczniach
Uczeń nie powinien utrzymywać związków ze wszystkimi ludźmi. Są
uczniowie oraz uczennice, chłopcy i dziewczęta, ale chłopcy nie powinni
nawiązywać związków z dziewczętami, ani dziewczęta - związków z
chłopcami. Chłopcy i dziewczęta nawiązując takie związki schodzą na złą
drogę i są wtedy gorsi od psów. Takie dzieci zawodzą swoich rodziców.
Marnują swe życie, a ich narodziny same w sobie są przekleństwem. Nie
powinniście prowadzić tak bezużytecznego życia. Jakie życie powinniście
prowadzić?
Ktoś, kto nie używa rąk do oddawania czci Panu,
kto nie śpiewa ustami Jego chwały, aż zaboli gardło
i kto jest wyzuty ze współczucia i prawdy,
jest przekleństwem dla łona swej matki.
Czy taki człowiek rodzi się tylko po to, żeby sprawić ból łonu swej
matki? Jaki jest cel wykształcenia? Celem edukacji jest rozwijanie cnót.
Jest to sednem wszelkiej oświaty. Książki są pełne wiedzy, ale jaki z
tego pożytek, jeśli w głowie jest pełno błota? Czy to można nazwać
uczeniem się? Nie, nie. Przede wszystkim musisz uwolnić się od
nieczystych myśli w umyśle.
Jeśli głowa jest pusta, wówczas można ją czymś napełnić.
Ale jeśli już jest wypełniona błahymi i ziemskimi rzeczami,
gdzie znaleźć miejsce na cokolwiek innego?
Jak można wypełnić tę głowę czymś świętym, jeśli nie jest opróżniona?
Ten oto kubek jest pełen wody. Jak możesz nalać do niego mleka? Najpierw
musisz opróżnić kubek z wody, a potem wlać do niego mleko. Ponadto,
jeśli wleje się mleko do wody, zepsuje się i mleko i wodę. Pielęgnuj
święte myśli, żeby kochać i szanować swoich rodziców; okazuj im
wdzięczność i uszczęśliwiaj ich. Nie będzie grzesznika gorszego od
ciebie, jeśli zawiedziesz rodziców i zejdziesz na złą drogę. Jeśli
popełnisz tak ohydny czyn, jakiż pożytek będzie z całego twojego
wykształcenia? Nawet zarabianie na życie żebraniną jest lepsze od
wykształcenia tego rodzaju. Dlatego zdobywaj takie wykształcenie, które
rozwija w tobie cnoty.
Syn bez charakteru, wykształcenie bez celu, rasa ludzka bez moralności,
człowiek bez pokoju są jak noc bez księżyca.
Wasze wykształcenie powinno uczynić was wzorem cnót. Powinniście stać
się doskonałymi przywódcami tego kraju. Właściwie jesteście przyszłymi
zbawcami kraju. Jeśli młodzież narodu schodzi na manowce, wówczas cały
naród musi doznawać smutku. Jeśli sadzonka będzie krzywa, drzewo również
będzie krzywe. Przyszłość kraju zależy od jego studentów. Studenci są
fundamentem pałacu, jakim jest kraj. Młodość jest fundamentem pałacu
życia. Jest to etap brahmaczarja aszramy (celibatu), na którym zostaje
zbudowane pierwsze piętro grihasta aszramy (etap życia małżeńskiego).
Podobnie piętro wanaprasta aszramy (etap życia pustelniczego) jest
zbudowane na pierwszym piętrze - grihasta aszramy. Najwyższe piętro -
sannjasa aszramy (etap całkowitego wyrzeczenia) jest zbudowane na
piętrze wanaprasta aszramy. Tak oto pałac życia jest wielopiętrowym
budynkiem. Jeśli fundament tego pałacu nie będzie mocny, cały pałac się
zawali. Dlatego powinniście sprawić, żeby ten fundament był mocny.
Młodość jest bardzo ważna i święta. Właściwie jest to złoty wiek.
Powinien on być wolny od rdzy i kurzu złych cech. Studenci powinni mieć
same zalety. Wszystko co widzą, mówią, słyszą i robią powinno być
święte. Dlatego konieczne jest, żeby przede wszystkim napełniali swe
serca miłością do Boga. Twoje serce jest jak wielki zbiornik z wodą, a
zmysły - jak krany. Jeśli napełnisz serce wodą miłości, ta sama słodka
woda będzie płynęła z kranów zmysłów. Jakie jest twoje serce, takie będą
twe czyny. Stąd też, jeśli napełnisz swe serce miłością, wszystkie twoje
czyny będą pełne miłości.
Nie marnuj cennych ludzkich narodzin
Jeśli wrzucisz kamień do studni, wywoła on fale. Jak daleko się one
rozejdą? Po całej studni, dochodząc do jej krawędzi. Podobnie, kiedy
wrzucisz kamień dobrej lub złej myśli w jezioro swego umysłu, jej skutek
rozejdzie się po całym twoim ciele. Jeśli jest to myśl zła, wówczas
twoje oczy, uszy i język będą widziały, słuchały i mówiły to, co złe.
Także ręce będą dokonywały złych czynów, a stopy będą cię zabierać do
niepożądanych miejsc. Skutek twoich myśli rozejdzie się po całej twojej
istocie, od stóp do głów. Dlatego serce jest bardzo ważne. Jednak
dzisiejsi studenci przywiązują wagę tylko do sztuki (ang. art), a nie do
serca (ang. heart). Serce jest w środku, sztuka jest na zewnątrz. Sztuka
jest doczesna, natomiast serce jest boskie. Sztuka jest powiązana z
prawritti (doczesnością), podczas gdy serce jest związane z niwritti
(duchowością). Pierwiastek niwritti jest najświętszy i najbardziej
wzniosły. Jest on opisany w wedancie jako nirgunam, nirandżanam,
sanathana niketanam, nitja, śuddha, buddha, mukta, nirmala swarupinam -
to nie posiada cech, jest nieskazitelne, jest ostateczną siedzibą, jest
wieczne, czyste, oświecone, wolne i jest ucieleśnieniem świętości. Aby
to osiągnąć, człowiek powinien mieć czitta śuddhi (czystość umysłu).
Czittasja śuddhaje karmah - dobre czyny przynoszą czystość umysłu.
Wszystkie czyny, jakie wykonujemy, powinny przyczyniać się do czystości
serca.
W Tamilnadu żył kiedyś mędrzec imieniem Thiruthondar Alwar, który modlił
się: "Panie, oddaję ci cześć całą czystością serca. Z wielkim trudem
osiągnąłem te cenne ludzkie narodziny, co nie jest łatwe. Można je
zdobyć jedynie dzięki zgromadzeniu zasług w wielu poprzednich żywotach.
Niech ta wspaniała sposobność nie wyślizgnie mi się z rąk". Te same
uczucia wyrażała Mira. Modliła się: "O Giridhari, zanurkowałam głęboko w
ocean i znalazłam tę perłę ludzkiego życia! Proszę, obdarz mnie swoją
łaską, aby ta drogocenna perła ludzkiego życia nie wyślizgnęła mi się z
rąk i nie wpadła ponownie do oceanu. Jeśli ją zgubię, całe moje życie
będzie stracone".
Otrzymałeś błogosławieństwo tych rzadkich ludzkich urodzin, dzięki
zasługom z wielu przeszłych żywotów. Powinieneś zadbać o to, żeby nie
zmarnować tego ludzkiego życia schodząc na złą drogę. Nawet jeśli jakiś
człowiek nie dotrze do poziomu boskości, powinien przynajmniej pozostać
na poziomie istoty ludzkiej i nie zniżać się do poziomu zwierzęcia. To
bardzo ważne, żeby studenci uczyli się o tym. Na świecie
rozpowszechnione jest zarówno dobro, jak i zło. Powinniście dopilnować,
żeby iść dobrą drogą, nie martwiąc się tym, co robią inni. Nawet swoje
małe wady uważajcie za duże, ale nie wyolbrzymiajcie małych wad, jakie
mają inni. Przede wszystkim powinniście uwolnić się od swoich własnych
braków i pielęgnować cnoty. Dopiero wówczas rozkwitnie w was
człowieczeństwo.
Bhagawan zakończył swój dyskurs bhadżanami Madhura Madhura murali Ghana szjama oraz Subramanjam Subramanjam.
Tłum. Grzegorz Leończuk
red. Bogusław Posmyk
Źródło: Sanathana Sarathi, czerwiec 2011
(isdk)
Notka redakcyjna:
Niniejszy dyskurs nie występuje w serii Sathya Sai Speaks; został opublikowany w Sanathana Sarathi, June 2011.